INHOUD
Hoe vaak het voorkomt
Symptomen: 4 categorieën
Trauma?
Risicofactoren
Gevolgen
Behandeling
Er zijn situaties waarbij de kans dat een vrouw PTSS (klachten) na de bevalling ontwikkelt verhoogd is:
Vaak (maar niet altijd) is er sprake van een combinatie van bovenstaande. Daarnaast is een bevalling een levensveranderende, maar tegelijkertijd onvoorspelbare en grotendeels onbekende, gebeurtenis. Mogelijk dat de mate waarin vrouwen in staat zijn om deze onzekerheid te verdragen van invloed is op de kans dat zij de bevalling als traumatisch ervaren. Factoren die voor veel vrouwen essentieel zijn in hoe zij de bevalling ervaren zijn o.a. goede communicatie en uitleg, je gehoord en gerespecteerd voelen, en je praktisch en emotioneel gesteund voelen.
PTSS na de bevalling heeft niet alleen consequenties voor de vrouw zelf, maar vaak ook op de moeder-kind binding en de relatie met de partner. Sommige vrouwen voelen zich schuldig en zijn overmatig beschermend naar hun kind toe, en andere vrouwen worstelen zo met hun eigen ervaring en klachten dat het voor hen moeilijk is om zich (voldoende) op hun baby te richten.
Voor partners is het vaak lastig om helemaal te begrijpen waarom de bevalling een traumatische ervaring is geweest, en sommige partners hebben zelf ook een heel nare ervaring gehad. Vaak heeft de bevallingservaring, soms in combinatie met angst om weer zwanger te worden of fysieke klachten (pijn), ook invloed op de seksuele relatie.
Veel vrouwen hebben naast (of door) PTSS ook depressieve klachten. PTSS kan ook reden zijn voor een vrouw om niet opnieuw zwanger te durven worden, vanwege angst voor een (vergelijkbare) bevalling.
Gelukkig ontwikkelen niet alle vrouwen die de bevalling traumatisch vonden ook PTSS. Voor de meeste mensen geldt dat als zij iets ingrijpends hebben meegemaakt, het goed helpt om daar veel over te praten met een of meerdere mensen uit hun naaste omgeving met wie zij een vertrouwensband hebben. Voor veel vrouwen helpt het daarnaast in de verwerking om hun ervaringen, angsten, vragen en eventuele grieven ten aanzien van de bevalling te bespreken met degene die de bevalling heeft begeleid. Wanneer er sprake is van de eerdergenoemde PTSS symptomen en die na enkele weken niet minder worden, dan is het goed om professionele hulp in te schakelen.
Er bestaan goede behandelingen voor PTSS. De meest effectieve behandelingen zijn EMDR (eye movement desensitization and reprocessing) en CGT (cognitieve gedragstherapie. EMDR is een kortdurende therapie (vaak zijn 2-4 sessies genoeg) waarbij het terughalen van de meest traumatische gebeurtenis(sen) gecombineerd wordt met specifieke sets oogbewegingen en/of geluiden, wat er toe leidt dat de gebeurtenis langzaam haar emotionele lading en kracht verliest. Bij CGT richt de behandeling zich op (het veranderen van) de (negatieve) manier waarop we situaties, gevoelens en gedachten interpreteren en daar ons gedrag op baseren. Op andere websites is hierover meer informatie te vinden. Als ondersteuning kan tijdelijk ook medicatie voor worden geschreven. Als vrouwen nog borstvoeding willen geven is het wel belangrijk dat hiermee bij de keuze van het medicijn rekening wordt gehouden (zie: wel of geen medicijnen?)
Ayers S et al. The aetiology of post-traumatic stress following childbirth: a meta-analysis and theoretical framework. Psychological Medicine. 2016 Apr;46(6):1121-34
Grekin R et al. Prevalence and risk factors of postpartum posttraumatic stress disorder: a meta-analysis. Clin Psychol Rev. 2014 Jul;34(5):389-401
Olde E et al. Peritraumatic dissociation and emotions as predictors of PTSD symptoms following childbirth. J Trauma Dissociation. 2005;6(3):125-42.
Stramrood CAI et al. Posttraumatic stress following childbirth in homelike- and hospital settings. J Psychosom Obstet Gynaecol. 2011 Jun;32(2):88-97